Bún sạch khổ vì bún “bẩn”

Bún sạch được sinh sản tại cơ sở bún Đặng Thùy Sinh (Củ Chi, TPHCM). Ảnh: T.Giang. Không chỉ có tinopal Sau công bố đầy bất thần của trọng tâm Nghiên cứu và tư vấn về tiêu dùng (thuộc Hội Tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam) hôm 22/7 cho rằng 80% mẫu bún mà đơn vị này tiến hành khảo sát tại TPHCM có chứa tinopal, khiến người tiêu dùng hoang mang, nay bún đấu “dính scandal”. Hôm 29/7, tại hội nghị khai triển các quy định về an toàn thực phẩm đối với ngành nghề sản xuất, kinh doanh bún và bánh tươi trên địa bàn TPHCM do Sở Y tế kết hợp với Sở công thương nghiệp tổ chức, GS.TS Chu Phạm Ngọc Sơn-Chủ tịch Hội Hóa học TPHCM khẳng định ngoài tinopal còn nhiều chất khác. Sau khi phân tách các mẫu bún và thực phẩm chế biến từ gạo, trọng điểm sắc ký Hải Đăng (được các cơ quan chức năng tại TPHCM gửi mẫu bún để phân tách và định danh chất tinopal) phát hiện không chỉ có tinopal CBS-X, mà còn thêm formaldehyde, acid oxalic có trong các mẫu. Theo GS.TS Chu Phạm Ngọc Sơn, việc phát hiện chất tinopal CBS-X trong các mẫu bún là khôn cùng khó với cách kiểm nghiệm bây chừ. “Phải dựa trên phương pháp phân tách công thức mảnh ion bằng đầu dò cuối phổ (HPLC), chúng tôi mới phát hiện được tinopal CBS-X có trong mẫu bún. Đây là hóa chất tẩy trắng được dùng trong công nghiệp chế biến giấy, bột giặt… và cấm dùng trong chế biến thực phẩm”, GS.TS Chu Phạm Ngọc Sơn cho biết. Cũng theo vị giáo sư này, trong các mẫu bún và thực phẩm làm từ gạo còn phát hiện formaldehyde, acid oxalic là những chất cấm dùng trong chế biến thực phẩm. Bên cạnh đó, chất bảo quản sodium benzoate cũng được tìm thấy trong các mẫu với hàm lượng vượt ngưỡng cho phép 1.000mg/kg sản phẩm. Hóa chất tinopal CBS-X giúp các mẫu bún trắng đẹp; còn để lâu ít bị thiu, ôi là nhờ sodium benzoate, formaldehyde, acid oxalic. Trước đó, những kết quả rà soát từ Chi cục An toàn thực phẩm TPHCM trong tháng 7 cũng cho thấy có 7/7 mẫu bún nhiễm chất tinopal, hai mẫu khác chứa acid oxalic. Hồi cuối tháng 6/2013, Phòng y tế quận 8 cũng phát hiện trong bún có tinopal khi tiến hành lấy mẫu tại một cơ sở sinh sản bún trên địa bàn. Hiện công tác thanh, rà soát của cơ quan chức năng mà chủ lực là sự phối hợp giữa Sở công thương nghiệp-Sở Y tế TPHCM đang được đẩy mạnh và toàn diện nhằm sớm có ban bố chính thức danh sách cơ sở sinh sản bún sạch trên địa bàn thành phố, dự định vào ngày 10/8. Nhà sinh sản bún khóc vì “sâu” Thống kê từ Sở Công Thương TPHCM cho thấy hiện trên địa bàn có 201 cơ sở sản xuất bún và thực phẩm từ gạo có đăng ký giấy phép. Tuy nhiên, theo những cơ sở sản xuất bún “chính quy” này thì hiện TPHCM có hàng ngàn cơ sở sinh sản bún chui, lậu. Sự hiện diện của tinopal và các chất cấm có trong bún được phát hiện gần đây, trong khi chưa làm rõ cơ sở sinh sản nào phải chịu trách nhiệm, đã gây hoang mang cho người tiêu dùng khiến thị phần bún sụt giảm nghiêm trọng, ảnh hưởng nặng nề đến các nhà sản xuất bún tuân thủ đầy đủ các quy định ATVSTP. Tình trạng “con sâu làm rầu nồi canh” khiến nhiều chủ cơ sở sản xuất bún tham gia ký kết không dùng tinopal và hoạt chất cấm tại Sở Y tế TPHCM hôm 29/7 đều rất bức xúc. Ông Điều, chủ cơ sở sản xuất bún Tú Linh (quận Gò Vấp) cho biết: “Sản lượng bún bán ra thị trường sụt giảm hơn 50% so với thường lệ. Nếu tình hình không sớm được cải thiện, các cơ sở sản xuất bún sẽ gặp nhiều khó khăn”. Nhằm giúp người tiêu dùng có sự lựa chọn an toàn, ông Nguyễn Tấn Bỉnh - Giám đốc Sở Y tế TPHCM đã kêu gọi các cơ sở sinh sản bún và thực phẩm từ gạo chóng vánh thực hiện việc đóng gói sản phẩm bằng bao bì có đầy đủ nhãn mác, địa chỉ… để người tiêu dùng có sự phân biệt bún sạch-bún bẩn dễ dàng. Bún sạch lên ngôi Bún sạch là loại bún được sản xuất theo quy trình tự nhiên, hoàn toàn không dùng bất kỳ chất phụ gia nào, kể cả chất bảo quản (dù chất bảo quản vẫn được phép dùng với hàm lượng theo quy định ATVSTP). Tuy thế, bún sạch rất khó tiếp cận thị trường bởi thời kì bảo quản ngắn. Hầu hết những cơ sở sản xuất bún sạch tại TPHCM đều có đơn đặt hàng từ nhà hàng, quán ăn… và sinh sản theo đúng số lượng đề nghị. Những ngày qua, không chỉ những khách hàng truyền thống gia tăng số lượng đặt hàng mà không ít tiểu thương đã tìm đến các cơ sở sinh sản bún sạch để tìm nguồn cung ra thị trường, bởi nhu cầu người tiêu dùng đã đổi thay 180 độ. Trước đây họ tìm bún trắng, lâu thiu, nay chỉ tìm bún không để được lâu cho “chắc ăn”. Nhờ vậy, bún sạch lên ngôi. Can dự đến vấn đề lấy mẫu kiểm nghiệm và ban bố kết quả của trọng điểm nghiên cứu và tư vấn về tiêu dùng hôm 22/7 được cho là chưa đúng quy trình, Giám đốc Sở Y tế TPHCM Nguyễn Tấn Bỉnh cho hay có mời đơn vị này đến hội nghị hôm 29/7, tuy nhiên không thấy đơn vị này đến. Bên lề hội nghị, ông Bỉnh cho biết thêm, chưa nhận được bất kỳ văn bản nào can hệ đến vấn đề lấy mẫu kiểm nghiệm bún và công bố kết quả của trọng điểm nghiên cứu và tư vấn về tiêu dùng. Thanh Giang